Złamanie kości

Definicja zlamania oraz rodzaje złamań

W medycynie uszkodzenie ciągłości kości określa się jako złamanie, niezależnie od tego, jak jest poważne. Najbardziej podstawowy podział  dzieli je na:

• zamknięte, czyli takie, gdy złamaniu uległa tylko kość 
  
• otwarte, w których uszkodzeniu uległa też skóra i inne tkanki, umożliwiając bezpośredni kontakt złamanej kości ze środowiskiem zewnętrznym.
  

Dalsza klasyfikacja dzieli złamania na:

• całkowite (kiedy odłamki kostne są oddzielone od siebie),
  
• niecałkowite (pęknięcie),
• wieloodłamowe (na zdjęciu rentgenowskim widać kilka odłamków).

Złamanie zielonej gałązki

Tak jak już wyżej zostało wspomniane, pewne typy złamań są charakterystyczne dla różnych grup wiekowych. I tak złamanie zielonej gałązki jest typowe dla okresu dziecięcego, w którym albo nie dochodzi do przerwania relatywnie grubej w tym wieku okostnej (złamanie podokostnowe, częste u najmłodszych dzieci) albo dochodzi do niego tylko z jednej strony (typowe "złamanie zielonej gałązki"). Nazwa zaczerpnięta została ze sposobu niecałkowitego przerwania kości przypominającego dosłownie złamanie młodej, giętkiej gałązki krzewu. Znamienny dla tego typu urazów jest brak przemieszczenia odłamów albo jego niewielki stopień, a to z powodu "szynującej" roli silnej okostnej. W obrazie rentgenowskim charakterystyczny jest brak szczeliny złamania (albo jest ona słabo widoczna), okostna jest odwarstwiona przez krwiak.

Natomiast u ludzi dorosłych, zwłaszcza w wieku starczym, najczęstszymi złamaniami związanymi z osteoporozą kości są złamania dalszej przynasady i nasady kości promieniowej, złamanie kompresyjne (zgniecenie) trzonów kręgów i złamanie szyjki kości udowej.

Objawy złamania kośc

Pierwszym objawem każdego rodzaju złamania jest ból. Jednak zdarzają się przypadki, w których pojawia się on dopiero przy pierwszych ruchach. Prawie natychmiast pojawia się silny obrzęk i upośledzenie ruchów. Może występować zasinienie części ciała lub deformacja okolicy złamania. Jeśli mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, urazowi będzie towarzyszyła krew i dodatkowy ból związany z rozcięciem skóry i tkanek.

Powikłania złamania kości

Jeśli po urazie wystąpiły podobne objawy, należy niezwłocznie zwrócić się do lekarza. Nie tylko samo złamanie jest groźnym urazem, ale powikłania jakie za sobą niesie, mogą być źródłem wielu chorób. Już w momencie zadziałania urazu może dojść do uszkodzenie naczyń, nerwów czy narządów wewnętrznych.

Powikłania wtórne to:

• zespół Volkmanna,
  
• zespół Sudecka,
  
• przykurcze,
• zrost opóźniony,
  
• staw rzekomy,
  
• jałowa martwica,
  
• zapalenie kości,
  
• kostnienie poza szkieletowe,
• zrost w wadliwym ustawieniu,
• odleżyny.

Leczenie złamań kości

Złamania zamknięte i nieskomplikowane

Przy złamaniach zamkniętych i nieskomplikowanych, tam, gdzie można uzyskać dobre przyleganie złamanych powierzchni, zwykle stosuje się repozycję, czyli przywrócenie złamanej kości właściwego ułożenia i unieruchomienie tej kości oraz dwóch sąsiednich stawów w sztywnym opatrunku. Najczęściej jest to gips lub tworzywa sztuczne.

Zastosowanie wyciągu kostnego

Niekiedy do uzyskania prawidłowego ustawienia złamanych kości potrzebne jest zastosowanie wyciągu kostnego. Tak bywa np. przy złamaniach kręgosłupa czy kości nóg. Okres unieruchomienia zależy od rodzaju złamania (czy kość tylko pękła, czy złamała się na dwie części, czy też przy złamaniu powstało wiele odłamków kostnych) i tego, która kość została uszkodzona.

Leczenie złamań u dzieci

Przy częstych u dzieci podokostnowych złamaniach lub tych nazywanych ?złamaniem zielonej gałązki?, w których dochodzi tylko do pęknięcia kości bez przemieszczenia odłamów, zaś otaczająca kość błona zwana okostną pozostaje nieuszkodzona - wystarczają 2-3 tygodnie unieruchomienia w szynie gipsowej. W przypadku wieloodłamowych złamań kości udowej albo piszczeli potrzeba nawet 12 tygodni.

Leczenie złamań u osób starszych

Niekiedy, zwłaszcza u osób starszych, o małej wydolności płuc proste złamania kości ramiennej lub obojczyka można zamiast w ciężkim opatrunku gipsowym unieruchomić w chuście lub bandażu. Co prawda wzrasta wtedy ryzyko przemieszczenia odłamów, ale za to zmniejsza się niebezpieczeństwo powikłań oddechowych (starsze osoby unieruchomione w gipsie obejmującym klatkę piersiową często zapadają na zapalenie płuc). Obecnie uznaje się, że unieruchomienie gipsowe powinno trwać nie dłużej niż 8 tygodni. Potem należy rozpocząć rehabilitację, by uniknąć zaników mięśni i wstecznych zmian w stawach.

Poważne złamania - leczenie

Jeśli z oceny lekarza wynika, że w 2 miesiące kości się nie zrosną, zaleca się operacyjne nastawienie i unieruchomienie odłamów kostnych. Do takiego unieruchomienia używa się: śrub i płytek, gwoździ, drutów. Kość można zespolić od zewnątrz - przykręcając na jej powierzchni płytkę śrubami - albo od wewnątrz - wprowadzając do jamy szpikowej gwóźdź albo sztywny, choć sprężysty drut. Można też "zaszywać" fragmenty kości, nawiercając je i przekładając przez otwory giętki drut niczym nitkę. W przypadku niektórych złamań kości miednicy zamiast gipsu stosuje się tzw. hamak, czyli ułożenie pacjenta w podwieszanym, miękkim opatrunku obejmującym miednicę niczym hamak i dociskającym odłamy kostne.

Autor: Paulina Łabędź

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy złamania kości